Ալեքսանդր Մարկարով. «Խորհրդարանական ձևը հնարավորություն է տալիս կառուցել ժողովրդավարական երկիր, պայմաններ ստեղծել քաղաքական կուսակցությունների համար». «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Փաստ» օրաթերթի զրուցակիցն է քաղաքագետ Ալեքսանդր Մարկարովը
– Պարոն Մարկարով, ապրիլի 9–ից Հայաստանն անցնելու է խորհրդարանական կառավարման համակարգին: Արդյոք այն մեր երկրի դեպքում արդյունավետ կառավարման համակարգ կլինի՞:
– Որոշ չափով Հայաստանն իրականացրել է այն բարեփոխումները, որոնք նախատեսված են եղել Սահմանադրական բարեփոխումների շրջանակում և ապրիլին՝ նոր կառավարության ձևավորումից հետո, այս անցումը կհասնի իր տրամաբանական ավարտին: Արդյոք խորհրդարանական կառավարման համակարգն ավելի արդյունավե՞տ է, քան կիսանախագահական ձևը:
Խորհրդարանական կառավարման ձևը բավականին բնորոշ է ժողովրդավարական երկրներին: Երբ քննարկվում է, թե կառավարման որ ձևն է ավելի արդյունավետ ժողովրդավարական հասարակություն կառուցելու համար՝ եղել են երեք այլընտրանքներ՝ նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական: Եթե մենք նայենք այլ երկրների փորձը, որոնք ընդունել են խորհրդարանական կառավարման համակարգը, կարող ենք ասել, որ լուրջ հաջողությունների են հասել ժողովրդավարական համակարգ ձևավորելու գործում: Կառավարման խորհրդարանական ձևը հնարավորություն է տալիս կառուցել ժողովրդավարական երկիր, պայմաններ ստեղծել քաղաքական կուսակցությունների համար: Այս ձևը մեզ համար նոր մոդել չէ: Այն գոյություն է ունեցել Առաջին հանրապետության ժամանակ՝ 1918– 1920 թվականներին: Այս կառավարման ձևի շրջանակներում, իհարկե, կան այնպիսի խնդիրներ, ինչպիսին է կառավարության գործունեության արդյունավետությունը: Կառավարման խնդիրներն այդքան էլ մեծ չեն և քաղաքական մեծամասնության առկայության դեպքում կառավարումն իրականացվում է արդյունավետ, ավելին՝ այդպիսի կառավարման ձևը նպաստում է նաև կուսակցությունների հետագա զարգացմանը, որովհետև դուրս է գալիս այն խնդիրը, որն ի հայտ է եկել կապված նախագահական լիազորությունների հետ և այն խնդիրները, որ քաղաքականությունը կենտրոնանում է նախագահի ձեռքում, իսկ այլ քաղաքական դերակատարություն ունեցողները շատ փոքր դեր ունեին: Տվյալ պարագայում, երբ ունենանք գործող խորհրդարան և արդյունավետ կառավարություն, այն խնդիրները, որոնք վերաբերում էին այլ կուսակցությունների մասնակցության քաղաքական գործընթացներին, կդառնան ավելի արդյունավետ և տեսանելի: Եվ բոլոր քաղաքական դերակատարողները պայքարելու են ոչ թե մեկ հիմնական պաշտոնի համար, այլ՝ նրանց համար նաև հնարավորություն կստեղծվի մասնակցություն ունենալ խորհրդարանական ձևաչափի մեջ: Եվ հաշվի առնելով, որ հատուկ դերակատարություն տրվում է նաև ընդդիմությանը, այս տարբերակը կգործի բավականին արդյունավետ:
– Երբ գոյություն ունի ակնհայտ ռազմական հակամարտություն, ապա կառավարման կիսանախագահական ձևն է ավելի հարմար, թե՞ խորհրդարանական:
– Այն ժամանակ, երբ ունեինք կիսանախագահական կառավարման ձև, նախագահի ձեռքում էին նաև այն լիազորությունները, որոնք վերաբերում էին պատերազմական դրությանը, իսկ այս նոր համակարգում այդ լիազորությունները գլխավորելու է վարչապետը: Օրինակ՝ Իսրայելը, հենց ստեղծման տարեթվից ռազմական գործողությունների մեջ է եղել, մի քանի կարճատև պատերազմական վիճակներ են եղել, և այս ամենն իրականացրել է հենց խորհրդարանական կառավարման ձևով: Այստեղ պետք է հաշվի առնել, թե համապատասխան ոլորտում ինչ քաղաքականություն է մշակված և այն մասնագետների առկայությունը, որոնք ներգրավված են ռազմաքաղաքական որոշումների ընդունման կամ կայացման մեջ:
– Սերժ Սարգսյանը Ազգային ժողովի ղեկավար կազմի հետ հանդիպման ժամանակ բարձր է գնահատել խորհրդարանի կատարած աշխատանքը: Դուք համամիտ ե՞ք այդ գնահատականի հետ:
– Խոսքն այն մասին է, թե ինչպես եք գնահատում խորհրդարանի աշխատանքը: Խոսքը կարող է գնալ, թե ինչ քանակի օրենքներ են ընդունվել, և դա կարող է այդ որակի ցուցանիշը հանդիսանալ: Մյուս կողմից, կարող են գնահատել, թե որքանով են արդյունավետ համագործակցել տարբեր քաղաքական դերակատարություն ունեցող քաղաքական ուժերը տվյալ կառույցի մեջ, ինչպես նաև, թե որքանով է ընդդիմությունը կարողանում իրականացնել իր վրա դրված գործառույթները: Եթե այս երեք սկզբունքները վերցնենք որպես աշխատանքի գնահատում, կարող ենք ասել, որ խորհրդարանն այս 20–25 տարիների ընթացքում գնում է սովորելու ճանապարհով, և այն քաղաքական համակարգի կայացման գործում մեծ դերակատարություն ունի:
"Миссия Добро": Волонтеры из РФ помогают армянским детям с особенностями развития
Обещают «сожрать» право граждан Армении на свободный выбор: «Паст»
Тегеран-Москва-Ереван: формирующаяся новая ось в Евразии: «Паст»
Впервые гражданин РА был удостоен «Почетной грамоты» от президента РФ: «Паст»
С азербайджанской железнодорожной станции Беюк-Кясик отправлен состав с топливом для Армении
Сегодня - премьер-министр, завтра - бывший, а Церковь вечна: «Паст»
Итальянский городок в Тоскане платит $30 000 за переезд — с одним условием
Напряжная ситуация во дворе церкви
Картина «Почтальон» Карена Геворкяна удостоилась специального упоминания на фестивале документальног...
Визит Оверчука в Ереван։ новые импульсы Москвы: «Паст»
