Համակարգի մասին, ազնվության մասին ու թունավոր խոսքի. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Էն որ ասում են՝ եզն ընկնում է, դանակավորները շատանում են, գիտե՞ք, թե ինչու են ասում: Ասում են նաև, որովհետև եզն այլևս ոտքի վրա չէ, ուրեմն անվնաս է, իրենց չի կարող հարվածել:

Եվ այս մորթապաշտ վերաբերմունքը այնքան ներկա է մեր կյանքում. ասես հավերժական մի բան է, կամ մեզ ուղեկից է պարզապես:

Աչքովս ընկավ թերթի մի հրապարակում. ի՜նչ խոսքերով, բառապաշարի ինչպիսի հարստությամբ, գեղագիտական ինչպիսի նրբերանգներով էին արտահայտվել նախկին պաշտոնյայի մասին: Ցնցող էր. հեղինակն ինչքա՜ն բան գիտեր թե՛ գրականությունից, թե՛ պատմությունից, թե՛ քաղաքականությունից, թե՛ ներկա մեր օրերից: Այս բոլորը խառնել, լցրել էր ասելիքի մեջ ու խոսքը դարձրել հնչեղ, գեղարվեստորեն լեցուն:

Դե, ասելիքը հեչ կլիներ, եթե խոսքին թույնի հսկայական չափաբաժին խառնած չլիներ:

Լա՛վ, ախր դուք նույն մարդիկ եք, չէ՞: Բա այդ պաշտոնյան, երբ ավելի քան մեկ տարի առաջ ձիու վրա էր, ինչո՞ւ այդպիսի բաներ չէիք ասում: Այն ժամանակ, էլի՛, նրան ասեիք աչքիդ վրա ունք կա: Այդպես էլ չասեիք, պարզապես մասնագիտորեն քննադատեիք նրա վարած քաղաքականությունը, փաստերով ցույց տայիք, թե նրա պաշտոնավարումն ինչքան բացասաբար է անդրադառնում մեր երկրի քաղաքական, տնտեսական կյանքի վրա, արգելակում է պարզապես մեր զարգացումը:

Չե՛ք ասել, հլա մի բան էլ հավատացած եմ, որ երբ այս պաշտոնյան ներկա պաշտոնյա էր, ո՛չ նախկին, ինչպես հիմա է, նրան գովաբանել եք ու գովաբանել: Իսկ եթե անգամ գովաբանելու բան էլ չեք գտել, հաստատ՝ շառից–փորձանքից հեռու. բերաններդ պինդ–պինդ փակ եք պահել:

Իսկ հիմա խոսելը հեշտ է, խոսում եք, ու, որպես քամի, այն նետում անվնաս տարածություններ:

Ես դեմ չեմ, որ քննադատեն մարդուն, առավել ևս եթե նա պաշտոնյա է: Բայց քննադատել, երբ արդեն նա դադարում է պաշտոնյա լինել, ընդունեք, մի հերոսություն չէ: Առավել ևս, եթե քննադատելու բան էլ չկա, ընդամենը կույտ առ կույտ գեղեցիկ ու ճոխ խոսքեր են թափվում:

Հետո մի բան էլ՝ ընդունենք, թե չընդունենք, ամեն մի մարդ այս համակարգի արդյունքն է, առավել ևս՝ եթե նա պաշտոնյա է: Անգամ ամենաշարքային քաղաքացին է իր կյանքի ընթացքում կերտվում իր երկրում առկա հասարակական–քաղաքական մթնոլորտին համապատասխան:

Հիմա մեր երկրում եղա՞վ մի պաշտոնյա, որ կարողանար բարձրանալ այն համակարգից, որտեղից «սկիզբ է առել», կարողացա՞վ տրամագծորեն այլ քաղաքականություն վարել: Դուք դրան հավատո՞ւմ եք: Ես չեմ հավատում:

Եթե այդպիսի մի հրաշք պաշտոնյա հայտնվեր մեր երկրում, ապա առնվազն պետք է գունավոր հեղափոխություն տեղի ունենար: Ինչպես, ասենք, Վրաստանում Սահակաշվիլիի դեպքում էր:

Բայց քանի որ մեր երկրում չի եղել և ո՛չ մի հեղափոխություն՝ ո՛չ գունավոր, ո՛չ անգույն, ապա այլ բան պահանջել անհատներից, ներկա և նախկին առանձին պաշտոնյաներից, հնարավոր չէ: Նույնիսկ անիրատեսական է:

Այնքան անիրատեսական է, ինչպես պատահեց ներկա վարչապետի պարագայում: Նա եկավ լավ և ուժեղ գաղափարներով, նպատակասլաց էր, վճռական, իր գաղափարները կյանքի կոչելու կամքով լեցուն էր:

Բայց… մեր երկրում ոչինչ էլ տեղի չունեցավ: Ինչո՞ւ: Որովհետև համակարգը նրան կլանեց: Նա էլ դարձավ այնպիսին, ինչպիսին ամենքն են մեր երկրի տնտեսական–քաղաքական համակարգի մեջ՝ խամրած, գունատ, անկիրք…

Սա՛ է մեր կյանքը: Եկեք ազնիվ լինենք ու առանձին անհատից հերոսական բաներ չպահանջենք: Քանզի ցանկացած խոսակցության մեջ ամենքս ենք նշում համակարգի մասին: Ուր գնանք և ուր գանք, մեր կարծիքներն ու գնահատականները որ ուղղությամբ ծավալենք, վերջը հանգում ենք համակարգին, ու ավտոմատ արտաբերում ենք անգիր դարձած խոսքերը՝ մեր երկրում համակարգային փոփոխություններ են հարկավոր, միա՛յն համակարգային:

Եթե այսպես է, եթե, իրոք, մեր երկրում համակարգը կլանում է ամեն լուսավոր բան, նշանակում է առանձին անհատների մասին մեր խոսակցությունները, իսկ առավել ևս եթե այդ անհատն արդեն նախկին պաշտոնյա է, ընդամենը միջոց են մեր ներսի ագրեսիան (եթե այդ բառի ավելի խիստ հոմանիշը չասեմ) պարպելու համար:

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում