English
Հայերեն Русский
Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ

Timeline
Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon Unibank Became a Member of BAFTThe December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in ArmeniaHeading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live Bvik and Idram Standing by Young ReadersIDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025Ucom Promotes Space Engineering Education Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in ArmeniaAraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnershipTeam Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three YearsApply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMDEuromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospectA Brand-New Section on Idram&IDBankSeveral real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and IdramAraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in LjubljanaIDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026 Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on GuaranteesUcom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilienceAraratBank and Arca's joint campaign has endedIDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in ArmeniaGRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital FutureIDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United StatesRoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.” Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad AnnouncedUnibank's VISA DIGITAL cards are now free Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of UnderstandingIdram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant InternationalSTEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s SupportSolar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of Ucom and SunChild Idram Announces Partnership with WeChat PayAraratBank: Transfer Your Mortgage Loan and Repay It on Attractive Terms: JOIN US
All Timeline »
Economy

Տնտեսական աճի պատրանքի ստվերոտ կողմերն ու խաբկանքը. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

2025 թվականի առաջին եռամսյակի տնտեսական տվյալները, որոնք հրապարակել է վիճակագրական կոմիտեն, մտահոգիչ ազդակ են Հայաստանի տնտեսության կայունության և զարգացման հեռանկարների առումով։ Թեև պաշտոնական վիճակագրությունն արձանագրում է 4,1% աճ համախառն ներքին արդյունքի մակարդակում՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ, սակայն խորքային ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ այդ ցուցանիշը հիմնականում պայմանավորված է ոչ թե բազային՝ արդյունաբերական կամ արտաքին տնտեսական ակտիվությամբ, այլ գյուղատնտեսության, շինարարության, ծառայությունների և առևտրի շրջանառության ոլորտներում արձանագրված աճով։

«Լույս» հիմնադրամն իր վերլուծության մեջ, անդրադառնալով 2025 թ. հունվարմարտ ամիսներին ՀՀ տնտեսության սոցիալտնտեսական զարգացումներին, նկատել է, որ նախորդ տարվա ցուցանիշներում առկա են ոսկերչական իրերի վերաարտահանման ազդեցությունները, որոնք նույնպես չեզոքացել են՝ էապես նվազեցնելով հատկապես արտաքին առևտրի և արդյունաբերության ցուցանիշները։ Եվ, իսկապես, տնտեսական զարգացման ողջամիտ գնահատականը պահանջում է ուշադրություն դարձնել ոչ թե միայն մակերեսային տոկոսային աճին, այլև այն ոլորտներին, որոնք համակարգային ազդեցություն են ունենում երկրի տնտեսական դիմադրողականության և աճի որակի վրա։

Այդ տեսանկյունից հատկապես մտահոգիչ է արդյունաբերական արտադրության կրճատումը 18,5 %-ով։ Արդյունաբերությունը, որպես կանոն, Հայաստանի տնտեսական կայունության հիմքն է, որը նպաստում է նաև առևտրային հաշվեկշռի բարելավմանը։ Իսկ արդյունաբերական ոլորտի անկումը վկայում է ոչ միայն արտադրական հզորությունների թուլացման, այլև ներդրումային միջավայրի լրջագույն խնդիրների մասին։

Ինչ վերաբերում է արտաքին առևտրին, ապա առաջին եռամսյակում այս ոլորտը կրճատվել է շոկային չափով՝ 54,2 %-ով։ Արտահանումը նվազել է գրեթե 62 %-ով, իսկ ներմուծումը՝ մոտ 48 %-ով։ Արտաքին առևտրի այսպիսի անկումը նշանակում է միջազգային մակարդակով տեղական արտադրողների մրցունակության նվազում, մյուս կողմից էլ՝ ներմուծման նվազումը խոսում է բնակչության սպառման հնարավորությունների ու տնտեսական ակտիվության սահմանափակման մասին։ Քաղաքացիների եկամուտները, մեծ հաշվով, չեն ավելացել, բայց կտրուկ աճել են ապրանքների ու ծառայությունների գները, այդ թվում՝ հարկերի բարձրացման արդյունքում։ Այս պայմաններում, բնականաբար, նվազում է նաև սպառումը՝ ազդեցություն ունենալով տնտեսական աճի պայմանների վրա։

Եթե մի կողմից՝ արդյունաբերությունը, իսկ մյուս կողմից՝ արտահանումը և ներմուծումը կարող են դիտարկվել տնտեսության «մկանային» բաղադրիչները, ապա գյուղատնտեսությունը և ծառայությունների ոլորտը հանդես են գալիս որպես «փափուկ հյուսվածք»։ Երբ տնտեսությունը հիմնականում աճում է փափուկ հատվածների հաշվին՝ առանց արդյունաբերության և առևտրային ներգրավման, ապա դա նշանակում է մակերեսային ու խաբուսիկ առաջընթաց, այլ ոչ թե երկարաժամկետ կայուն զարգացում։

Ինչպես արդեն նշեցինք, անհանգստացնող է նաև գնաճային միջավայրի ակտիվացումը։ Սպառողական գների ինդեքսն աճել է 2,5 %-ով, արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը՝ 2,1 %-ով։ Գների աճի տեմպն իր առավելագույնին հասավ արդեն մարտին՝ կազմելով 3,3 %։ Նման պայմաններում գնաճը զսպելու նպատակով կենտրոնական բանկը դադարեցրեց տոկոսադրույքի նվազեցման քաղաքականությունը։ Իսկ գնաճի հետագա արագացումը տնտեսական աճի դանդաղման պայմաններում կարող է բացասաբար ազդել բնակչության կենսամակարդակի վրա և պայմաններ ստեղծել սոցիալական բևեռացվածության խորացման համար։

Տնտեսագետներն արդեն ահազանգում են, որ այս միտումները խոսում են տնտեսության կառուցվածքային թուլության, ներդրումային հետաքրքրության նվազման և ռեսուրսների ոչ արդյունավետ կառավարման մասին։ Այս մտահոգիչ իրավիճակը հաշվի առնելով՝ կառավարությունը, փոխանակ տնտեսության համար խթանիչ քայլեր ձեռնարկի, զբաղված է մանր-մունր խնդիրներով։

Գործող իշխանությունները, փորձելով ամեն կերպ ավելացնել բյուջեի մուտքերը, մոռացության են մատնել հատկապես փոքր և միջին հատվածին աջակցելու խոստումները։ Կառավարության գործողություններն այնպիսի տպավորություն են թողնում, որ երկրի տնտեսական զարգացումը դիտվում է երկրորդական պլանում, իսկ առաջնային են դարձել ներքին ինստիտուցիոնալ հարմարեցումները՝ հաճախ հենց անձնական շահերի սպասարկման նպատակով։

Այնինչ, Հայաստանը գտնվում է մի հանգրվանում, որտեղ յուրաքանչյուր եռամսյակ կարող է որոշիչ նշանակություն ունենալ։ Պետության առջև ծառացած են անվտանգային, ժողովրդագրական և սոցիալական խնդիրներ, որոնց հաղթահարումը հնարավոր չէ առանց հզոր տնտեսության։ Բայց այդ տնտեսությունը պետք է կառուցվի ոչ թե թվային մանիպուլ յացիայի ու մակերեսային աճերի, այլ բովանդակային բարեփոխումների, արտադրական վերազինման և միջազգային շուկաների ինտեգրման հիմքի վրա։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Trend

Վերջին շաբաթվա
ամենաթեժ
իրադարձությունները Թոփ 10
ամենաընթերցված
լուրերը

 Bvik and Idram Standing by Young Readers

1

 Heading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live

2

 EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in Armenia

3

 The December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation

4

 Unibank Became a Member of BAFT

5

 Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon

6

 How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platfo...

7

 Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark

8
Sport
AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club With Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing Championship Unibank Becomes the Gold Sponsor of FC Alashkert Armenian footballer's goal helped Anorthosis beat AEL 2-1 Man City-PSG: After first half
Politics
Dekavva Foundation Signs Partnership Agreement with Gegharkunik Regional Administration Армении необходимо усилить меры по защите государственной границы — Артак Товмасян I primi cavalieri dell'Apocalisse armena
Socity
How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon Unibank Became a Member of BAFT
Economy
Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnership Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds
Culture
Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony Orchestra Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to Moscow The Sound of Artsakh in the USA
World
Ameriabank Wins in 3 Nominations of Global Finance World’s Best Digital Bank Awards 2023 US-led coalition Iraqi base under attack "Stalin" wins India state elections
Region
Legal
The judge just made a decision to place Avetik under arrest for three months. Anahit Adamyan
Lifestyle
Scientists discover another beneficial property of avocado How does calcium affect health? How many steps do you need to take per day to prolong life?
Photo
Poll