Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ

Ucom and SunChild Launch the “Smart Birdwatching” Educational Program AraratBank Supports Digitization of "Karin" Scientific Center ArchiveWelcome to the ID booth: Big Christmas MarketWidest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summarizes 2025 Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon Unibank Became a Member of BAFTThe December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in ArmeniaHeading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live Bvik and Idram Standing by Young ReadersIDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025Ucom Promotes Space Engineering Education Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in ArmeniaAraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnershipTeam Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three YearsApply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMDEuromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospectA Brand-New Section on Idram&IDBankSeveral real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and IdramAraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in LjubljanaIDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026 Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on GuaranteesUcom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilienceAraratBank and Arca's joint campaign has endedIDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in ArmeniaGRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital FutureIDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United StatesRoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.” Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad AnnouncedUnibank's VISA DIGITAL cards are now free Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of UnderstandingIdram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant International
Economy

Գազի գնի շուրջ ստեղծված միֆերը հօդս են ցնդում

Գազի գնի թեմայի նկատմամբ մեր հանրությունը շատ զգայուն է։ Պատճառն այն է, որ այն ինչպես բազմակի թելերով կապված է տնտեսական գործունեության տարբեր ճյուղերի գործունեության, այնպես էլ մեծ ազդեցություն ունի մեր երկրի սոցիալ-տնտեսական միջավայրի վրա։ Եվ պատահական չէ, որ գազի գնի յուրաքանչյուր վերանայման հայտ հանրության շրջանում ակտիվ քննարկումների առիթ է դառնում։

Սակայն շատ հաճախ այդ քննարկումների դաշտ են ներմուծվում մանիպուլյատիվ տեղեկատվություն կամ միֆեր հանրությանը մոլորեցնելու և իրականությունն այլ կերպ ներկայացնելու համար։
Թե ինչո՞ւ է այդպես արվում, դա այլ հարց է, բայց հարկ է նշել, որ տարիներ շարունակ «Գազպրոմ Արմենիա» ՓԲԸ-ն ոչ միայն մեր երկրի խոշորագույն գործատուներից մեկն է, որը եղել է ՀՀ տնտեսության մեջ՝ մասնավորապես էներգետիկ ոլորտում խոշորագույն ներդրողներից և այդ պատճառով է, որ այս հսկա էներգետիկ ընկերությանը պարբերաբար մենք տեսնում ենք հարկատուների առաջին տասնյակում։
Պետք է նկատի ունենանք նաև, որ էներգետիկ ոլորտում ներդրումների արդյունքում է, որ Հայաստանն ունի գազաֆիկացման շատ բարձր մակարդակ։ ՀՀ-ում գազիֆիկացման աշխատանքների վրա ներդրվել է շուրջ 285 մլն դոլար, որի արդյունքում ՀՀ շրջանների գազիֆիկացման մակարդակը հասցվել է մոտ 91 տոկոսի: Իսկ ստորգետնյա պահեստարանի կարողության ավելացմանն ուղղվել է մոտ 12 մլն դոլար:
Այսպիսի փաստերի մասին շատերը տեղյակ չեն, սակայն հանրության շրջանում լայն արձագանք է գտնում այն թեման, թե ինչո՞ւ է ներկայումս Եվրոպայի համար գազի գինն անհամեմատ ավելի ցածր, քան Հայաստանի համար: Այս հարցին ամբողջական պատասխան տալու համար պետք է հաշվի առնենք, որ Եվրոպայում գոյություն ունի գազի երկու հիմնական գին` երկարաժամկետ պայմանագրային գին և մեկանգամյա գործարքի գին։
Երկարաժամկետ գործարքի գինը շաղկապված է նավթի միջազգային գների հետ, որոշակի ժամանակային տարբերությամբ, իսկ մեկանգամյա գինը որոշվում է՝ կախված շուկայում այդ պահին առկա առաջարկ/պահանջարկ իրավիճակից:
Սակայն Հայաստանը տարածաշրջանի որոշ երկրների պես առավել նախընտրելի համարեց գազի գնի շուրջ կնքել երկարաժամկետ պայմանագիր և այն չկապել նավթի գնի հետ։ Թերևս այն պայմանավորված էր նրանով, որ Հայաստանը փորձեց կայուն և կանխատեսելի գնով գազը գնել և այն կախման մեջ չդնել նավթի գնից, որը շատ անկայուն է և ժամանակի ընթացքում կախված աշխարհում տարբեր քաղաքական և տնտեսական զարգացումներից՝ կարող է մեծ տատանումներ ունենալ՝ մեկ բացասական ազդեցություն բերելով իր հետ, մեկ՝ դրական։
Սակայն անցած տարիների փորձը ցույց է տալիս, որ Հայաստանի այդ որոշումը եղել է առավել քան արդյունավետ։ Դրա արդյունքում է, որ Հայաստանը տարիներ շարունակ ցածր գնով է գնել կապույտ վառելիքը, չեն եղել գնի կտրուկ տատանումներ, ինչն իր դրական ազդեցությունն է ունեցել Հայաստանի տնտեսական կայուն զարգացման վրա։
Իսկ անդրադառնալով նաև այն տարածված պնդմանը, որ Հայաստանին մատարակարարված գազի գինն ավելի թանկ է, քան ՌԴ-ի կողմից այլ գործընկեր երկրներին (Օրինակ՝ Մոլդովա, Բելառուս, Ուկրաինա) մատակարարվող գազը, պետք է նշենք, որ այս պնդումը ևս դասվում է միֆերի շարքին, քանի որ եթե համեմատենք տարիների ընթացքում Հայաստանին մատակարարված գազի գինը այլ երկրներին համար նախատեսված գնի հետ, ապա կտեսնենք, որ Հայաստանը գնային առումով ավելի բարվոք վիճակում է եղել։
Եվ այս թեմայի հետ է կապված նաև այն հարցը, թե ինչո՞ւ Հայաստանն Իրանից գազ չի գնում։ Ճիշտ է՝ գազի հսկայական պաշարներ ունեցող Իրանը գտնվում է մեր անմիջական հարևանությամբ, բայց գազատարի գործունեության ողջ ընթացքում Իրանը Հայաստանին ավելի թանկ գնով է գազ առաջարկում, քան Ռուսաստանը, դրա համար էլ Հայաստանի համար իրանական գազը գնային առումով ձեռնտու չէ։ Եվ պատահական չէ, որ նույնիսկ ՀՀ էներգետիկ ոլորտի պատասխանատու պաշտոնյաներն են ժամանակ առ ժամանակ խոստովանել, որ իրանական կողմից չի եղել տնտեսապես էժան առաջարկ։
Սակայն ներկայացված փաստերը չեն խանգարում, որպեսզի ներկայիս իշխանական որոշ շրջանակներ, որոնք իրենց Հռոմի պապից ավելի կաթոլիկ են համարում, շահարկեն դեռևս Սերժ Սարգսյանի օրոք՝ 2013 թ․-ին հայկական և ռուսական կողմերի միջև ստորագրված 2 պայմանագրերի հարցը, որոնցից մեկը վերաբերում էր Հայաստանի կողմից ձեռք բերվող ռուսական գազի գնի ձևավորման կարգին, իսկ մյուսը՝ «Հայռուսգազարդ» ՓԲԸ-ի բաժնետոմսերի առուվաճառքին և հետագա գործունեության պայմաններին։
Եթե ներկայիս իշխանությունները չեն կարողանում ավելի լավ պայմաններով գազի գնի հարցում համաձայնություն ձեռք բերել, ապա ավելի լավ է, որ այդ շրջանակներն ընդհանրապես լռեն։

Հեղինակ՝ Արտակ Գալստյան