Ծանոթ ու միարժամանակ անհայտ … երաժշտական գործիք ֆագոտ
Ֆագոտը բաս, տենոր և մասամբ ալտ ռեգիստրի փողային երաժշտական գործիք է պատրաստված թխկու փայտից: Ենթադրվում է, որ այդ գործիքի անվանումը գալիս է իտալական fagotto բառից, որը նշանակում է «հանգույց, կապոց»: Եվ իրոք, եթե ապամոնտաժվի գործիքը, ապա կստացվի փայտանյութի կապոց հիշեցնող մի բան: Ֆագոտի ընդհանուր երկարությունը 2,5 մետր է, իսկ կոնտրֆագոտինը 5 մետր: Գործիքի քաշը մոտ 3 կգ է:
Թե կոնկրետ ով է առաջինը հորինել ֆագոտ երաժշտական գործիքը անհայտ է, բայց 17-րդ դարի Իտալիան է համարվում այդ գործիքի ծննդավայր: Դրա նախնին հանդիսացել է հնագույն բոմբարդան, որը եղեգների ընտանիքի բաս երաժշտական գործիք է: Ֆագոտը տարբերվում էր բոմբարդայից իր կառուցվածքով, փողը բաժանված է մի քանի մասերի, որի արդյունքում գործիքը դյուրին է դարձել պատրաստել և կրել: Ձայնը նույնպես փոխվել է դեպի լավը, սկզբից ֆագոտը կոչել են դուլցիան, որը թարգմանաբար նշանակում է «քնքուշ, քաղցր»: ֆագոտը իրենից ներկայացնում է երկար, ճկված փողե խողովակ, որի վրա տեղադրված է փականային համակարգ: Առաջին ֆագոտները հագեցած են եղել երեք փականով: Ավելի ուշ՝ 18-րդ դարում, դրանք դարձել են հինգը:
Սկզբնական շրջանում ֆագոտը օգտագործել են բաս ձայները ուժեղացնելու և կրկնօրինակելու համար: Միայն 17-րդ դարից սկսած է այն սկսել ինքնուրույն դեր խաղալ: Այդ ժամանակ նրա համար սոնատներ են գրել իտալացի կոմպոզիտորներ Բիաջիո Մարինին, Դարիո Կաստելլոն և այլոք:
19-րդ դարի սկզբին Ժան-Նիկոլ Սավարան երաժշտական աշխարհին է ներկայացրել տասնմեկ փականով ֆագոտը: Քիչ անց, Ֆրանսիայից ժամանած երկու վարպետներ՝ Տրեբերտը և Բաֆեթը բարելավել են գործիքը և ստեղծել նոր տարբերակ:
Ֆագոտի զարգացման գործում կարևոր ներդրում են ունեցել գերմանացի վարպետներ Կառլ Ալմենրեդերը և Յոհան Ադամ Հեկելը: Հենց նրանք են 1831 թվականին Բիբրիխում հիմնել փողային գործիքների արտադրության ձեռնարկություն: Ալմենրեդերը 1843 թվականին ստեղծել է տասնհինգ փականով ֆագոտ: Այդ մոդելը հիմք է դարձել «Haeckel» ընկերության կողմից ֆագոտի արտադրության համար և ընկերությունը դարձել է երաժշտական այդ գործիքների արտադրության առաջատարը: Հիմա էլ ավստրիացի և ֆրանսիացի վարպետների ֆագոտները լայն տարածում ունեին:
Ներկայումս առկա է ֆագոտի երեք տեսակ՝ կվարտֆագոտ, ֆագոտինո, կոնտրֆագոտ: Ժամանակակից սիմֆոնիկ նվագախմբերը ներկայումս հիմնականում օգտագործում են կոնտրֆագոտ իրենց կատարումներում: 18-րդ դարը Գերմանիայում է եղել ֆագոտի օգտագործման գագաթնակետը: Եկեղեցական երգչախմբերի կատարումները ուղեկցվել են ֆագոտի հնչյուններով: Ներկայումս այդ երաժշտական գործիքի ձայնը կարելի է լսել սիմֆոնիկ և փողային նվագախմբերի համերգներին: Բացի այդ, նա նաև օգտագործվում է որպես մենակատար կամ այն կարելի է լսվել այլ անսամբլների կատարումներում:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը
Կարգալույծ սարկավագի հուսահատ խոստովանությունը
Գիտեր, որ կխփեմ նավթամուղին, գիտեի՞ք, որ նախարարի պաշտոնից դրա համար հանեցին
Փաշինյանը մերժել է ռուսական մասնակցությունը «Թրամփի ուղուն»
Դեկտեմբերի 22-ը Էներգետիկի մասնագիտական տոնն է
Ճշմարտության գինն այսօր հալածանքն է․ Հովհաննես Իշխանյան
2025թ. ԶՊՄԿ-ի համար առաջընթացի տարի էր
Սամվել Կարապետյանի նվերը Գյումրիին․ նույնիսկ խավարին հնարավոր է լուսավորել ձեր սրտերը
ՊԵԿ-ը պարզաբանում է ներկայացրել «Ժողովուրդ» օրաթերթի հոդվածում ներկայացված պնդումների վերաբերյալ
Ո՞վ կդառնա Ամենայն հայոց կաթողիկոսը․ ու՞մ է աջակցում Անկարան
Մեր կարևոր առաքելությունը՝ մարդկանց հուսախաբ չանելն է․ Սամվել Կարապետյանի ուղերձը
