Կուսակցությունները պարտավոր են ընտրության հաջորդ իսկ օրը պատրաստվել նոր ընտրության

Ընտրական օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ անելու նախագիծը կքննարկվի Ազգային ժողովի՝ հոկտեմբերի 22–ին հրավիրվելիք արտահերթ նստաշրջանում: Նոր նախագծով մի շարք հիմնարար խնդիրների լուծման համար նոր լրացուցիչ մեխանիզմներ և փոփոխություններ են առաջարկվել: «Փոփոխությունների մեխը տարածքային ցուցակների վերացումն է, որով, ըստ էության, առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններն անցկացվելու են կուսակցությունների կողմից առաջադրված համամասնական ցուցակներով: Այս պայմաններում լրջագույն խնդիր է լուծվելու»,–անդրադառնալով ԸՕ նախագծին՝ oragir.info–ի հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց փաստաբան Նորայր Նորիկյանը՝ հավելելով, որ գործող ԸՕ–ում գոյություն ունեցող տարածքային ցուցակները հնարավորություններ էին տալիս այնպիսի առանձին անհատների, ովքեր ունեին կասկածելի հեղինակություն և ահռելի նյութական հնարավորություններ:

«2017թ. մայիսին տեղի ունեցած ԱԺ ընտրությունները ասվածի լավագույն ապացույցն էին. եղան առանձին անհատներ, ովքեր կայացած կուսակցություններից ավելի շատ քվեներ ստացան: Այդ պատճառով տարածքային ընտրական ցուցակների վերացումը ֆունդամենտալ առումով փոխում է քաղաքական գործընթացների տրամաբանությունն ու փիլիսոփայությունը: Երկրորդը ընտրական գրավի շեմի իջեցումն է՝ 10 մլն դրամից՝ 7,5 մլն դրամի, ինչը նույնպես դրական մոտեցում է, որովհետև ոչ բոլոր կուսակցություններն են պատրաստ 10 մլն դրամ վճարել: Երրորդ հանգամանքը կուսակցությունների և դաշինքների անցողիկ շեմերի նվազեցումն է՝ գործող 7 և 5 տոկոսներից համամասնորեն դարձնելով 6 և 4 տոկոս: Խնդիր եմ տեսնում կապված միայն հետևյալի հետ. արհեստականորեն դրույթ է սահմանվում, ըստ որի՝ նվազագույնը 4 կուսակցություն պետք է անցնի խորհրդարան: Այստեղ փորձ է արվել արհեստականորեն բազմազանություն ապահովել ՀՀ Ազգային ժողովում, բայց չգիտեմ, թե սա որքանո՞վ արդարացված կլինի»,–ասաց մեր զրուցակիցը՝ շեշտելով, որ արդյունավետությունը միայն կյանքը ցույց կտա, բայց ակնհայտ է, որ այստեղ արհեստական էլեմենտ կա:

«Սա խոսում է այն մասին, որ անկախ ընտրությունների արդյունքներից՝ առնվազն 4 քաղաքական ուժ պետք է լինի ԱԺ–ում: Չգիտեմ՝ ձայների համամասնությունն ինչպես կբաշխվի, բայց ակնհայտ է, որ ԱԺ-ում քաղաքական ուժերի թիվը օրենսդրորեն է կարգավորվում: Հնարավոր է, որ լավ տարբերակ լինի՝ ժամանակ է պետք հասկանալու համար»,–ասաց փաստաբանը՝ ընդգծելով, որ ինքն ընդհանրապես որևէ թիվ չէր ցանկանա տեսնել այդ առումով: «Ժողովուրդը պետք է ընտրի, իսկ ուժերը ըստ ստացած ձայների անցնեն խորհրդարան: Սա է իմ կարծիքը»,–շեշտեց Ն. Նորիկյանը:

Ինչ վերաբերում է այս ընթացքում հնչող այն կարծիքներին, թե վարչապետի նոր ընտրության երկրորդ փուլում իրավական առումով կարող է խնդիր լինել, մասնավորապես՝ ԱԺ–ն արձակելը հնարավոր է միայն ԱԺ մեծամասնությունը կազմող պատգամավորների հետ պայմանավորվածության միջոցով, այն է՝ վարչապետի թեկնածու առաջադրելու և նրան չընտրելու միջոցով, Նորայր Նորիկյանը նշեց. «Ես չեմ կիսում այդ դիրքորոշումը: Ես գտնում եմ, որ ՀՀ գործող Սահմանադրության 149–րդ հոդվածը հստակ սահմանում է վարչապետի հրաժարականի դեպքում նոր վարչապետի թեկնածու առաջադրելու և ընտրելու իրավական ընթացակարգը: Ոչ թե պարտականության, այլ իրավունքի մասով Սահմանադրության այդ հոդվածով հստակ ամրագրված է, որ խմբակցություններն իրավունք ունեն առաջադրելու: Հետևաբար՝ իրավունք ունենալը դեռ չի նշանակում, որ իրենք պարտավոր են առաջադրել: Ես գտնում եմ, որ այդ հոդվածով առավել քան պարզ շարադրված է: Այն արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին հասնելու միակ գործող իրավական ընթացակարգն է: Եվ ես գտնում եմ, որ անկախ նրանից, թե մենք ինչ վերաբերմունք ունենք գործող Սահմանադրության նկատմամբ, մենք պետք է պահպանենք իրավական ընթացակարգերը: Պետք է գործող Սահմանադրության իրավական կարգավորումներին համապատասխան գնանք արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների, ինչը հետևյալն է ենթադրում. վարչապետի հրաժարականից հետո խորհրդարանը 2 անգամ պետք է նոր վարչապետի թեկնածու չառաջադրի ու չընտրի, որից հետո էլ ԱԺ–ն իրավունքի ուժով կարձակվի: Կարծում եմ՝ մենք հանգիստ, առանց կատակլիզմների և այլևայլությունների այս իրավական ընթացակարգով գնալու և հասնելու ենք արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացմանը: Շատ կարծիքներ, տեսակետներ կարող են լինել այս ընթացքում, բայց սա միակ իրավական գործիքն է, որով պետք է առաջնորդվել»:

Վերադառնալով Ընտրական օրենսգրքի փոփոխություններին և դեկտեմբերին անցկացվելիք ընտրությունների համատեքստում այդ փոփոխություններին ադապտացվելու խնդրին, մեր զրուցակիցը նշեց. «Ցանկացած քաղաքական կուսակցություն պետք է ցանկացած պահի պատրաստ լինի ընտրական գործընթացի: Հետևաբար՝ «այսօր պատրաստ չեն, մյուս օրն են պատրաստ» տրամաբանությունը և դրա շուրջ առկա դիրքորոշումներն այդքան էլ չեմ կիսում: Ավելին՝ յուրաքանչյուր ընտրության հենց հաջորդ օրը պետք է պատրաստվել հաջորդ ընտրություններին»: